Depresja to nie smutek pojawiający się jako przejściowa reakcja na trudności życia codziennego. W depresji negatywne stany emocjonalne są przewlekłe, dominujące i wszechogarniające. Pojawia się tu pesymistyczna samoocena, poczucie braku perspektyw na przyszłość, dotychczasowe życie postrzegane jest jak pasmo klęsk i niepowodzeń. Poza przygnębieniem  najczęściej występuje tu spadek zainteresowań, aktywności, niemożność przeżywania przyjemności i radości, zmiany apetytu i wagi ciała, zaburzenia snu, ciągłe uczucie zmęczenia, poczucie winy, beznadziejności, bezwartościowości, kłopoty z koncentracją uwagi, zapamiętywaniem, podejmowaniem decyzji, poczucie braku sensu życia, pragnienie śmierci, myśli samobójcze.

Do przyczyn depresji zalicza się:

- czynniki biologiczne (zaburzone przewodnictwo synaptyczne – np. zbyt niski poziom serotoniny),

- czynniki genetyczne,

- wydarzenia typu somatycznego (urazy, przebyte choroby),

- różne sytuacje życiowe (m.in. żałoba, zawód emocjonalny, stres, porażka zawodowa, trauma),

- cechy osobowości (skłonność do melancholii, unikanie kontaktów społecznych).

Jak można pomóc osobie w depresji

1. Nie mów choremu „weź się w garść” – taki komunikat tylko nasili poczucie winy i beznadziejności oraz obniży poczucie własnej wartości, doprowadzi do tego, że chory poczuje się jeszcze bardziej bezradny.
2. Nie organizuj na siłę czasu chorego, nie wyciągaj go z domu wbrew jego woli, nie rozweselaj i nie uszczęśliwiaj – rezultat będzie podobny do tego opisanego w punkcie 1. Lepiej uzgodnić z chorym zakres i kierunek pomocy. Poza tym nawet najmniejsza aktywność dla chorego może być bardzo męcząca.
3. Nie lekceważ mówienia o samobójstwie, nie utrzymuj takich słów w tajemnicy w imię fałszywej lojalności (gdy np. chory Cię o to poprosił) – może to doprowadzić do tragicznych konsekwencji. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem. Nie jest bowiem prawdą, że gdy ktoś mówi o tym, że odbierze sobie życie, to nie popełni samobójstwa.
4. Nie wyręczaj chorego ze wszystkiego – pozostaw mu margines dla jego aktywności.
5. Nie bądź niecierpliwy i nie przytłaczaj chorego oczekiwaniami prędkiego wyzdrowienia ani rozmachem własnego działania.
6. Unikaj łatwego pocieszania – może to sprawić, że chory poczuje się jeszcze bardziej samotny, wyalienowany i niezrozumiany. Jednocześnie bądź wytrwały w zapewnianiu chorego, że z depresji można wyzdrowieć. Gdy nie jesteś pewien, co powiedzieć, bądź blisko i upewnij chorego, że w każdej chwili może na Ciebie liczyć.
7. Nie podważaj autorytetu lekarza, psychoterapeuty, psychologa. Ważne, żeby pacjent im uwierzył.
8. Zaakceptuj, że depresja to choroba, a  nie lenistwo, słabość psychiczna, wada charakteru czy zła wola. Ani Ty, ani chory nie jesteście winni zachorowania.
9. Przypominaj o wizytach u lekarza, psychoterapeuty i  regularnym zażywaniu leków.
10. Zadbaj także o siebie – pomaganie osobie w depresji nie jest proste, może budzić wiele przykrych emocji (złość, żal, zniecierpliwienie, bezsilność itp.). Zgłoś się po pomoc do psychologa.

Jak możesz pomóc samemu sobie w depresji

1. Pamiętaj o wyznaczonych wizytach u lekarza psychiatry, psychoterapeuty. Możesz zaznaczyć termin następnej konsultacji w kalendarzu oraz poprosić bliską Ci osobę o przypomnienie Ci o zbliżającej się wizycie. Nie traktuj takiego przypominania jak złośliwości. Pomyśl o tym raczej jak o przejawie troski, opieki. Możesz również korzystać z funkcji przypominania w telefonie.
2. Regularnie przyjmuj przepisane przez lekarza leki w zaleconych dawkach i o wskazanych porach dnia. Staraj się nie denerwować powtarzającymi się pytaniami otoczenia „Czy już zażyłeś swoje leki?”. Jest to sposób Twoich bliskich na dbanie o Ciebie w chorobie.
3. Bądź cierpliwy i wytrwały – leki przeciwdepresyjne przynoszą wyraźną, odczuwalną poprawę po kilku tygodniach ich systematycznego przyjmowania. Na pierwsze rezultaty farmakoterapii trzeba zwykle czekać 2 – 4 tygodnie. Jeśli doświadczysz na początku stosowania leków działań niepożądanych, nie odstawiaj ich , lecz jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem (nawet telefonicznie). Często zmiana dawki czy pory przyjmowania leku pomoże znacznie ograniczyć lub zlikwidować efekty uboczne.
4. Wszystkimi wątpliwościami dziel się z lekarzem psychiatrą, psychoterapeutą.
5. Staraj się zająć drobnymi sprawami – np. podlej kwiaty, wywietrz mieszkanie, kup pieczywo. Każdą wykonaną czynność traktuj jak swój sukces i kolejny krok na drodze do zdrowienia. Pochwal się za to, nagradzaj się za podjecie aktywności.
6. Zajmij się czymkolwiek – np. poczytaj gazetę, obejrzyj telewizję, posłuchaj radia.
7. Rób sobie przerwy między poszczególnymi czynnościami.
8. W danym momencie wykonuj tylko jedną czynność.
9. Pomyśl o aktywności fizycznej – spróbuj przeznaczyć pół godziny dziennie na wysiłek fizyczny. Wystarczy zwykły spacer czy przejażdżka na rowerze.
10. Staraj się odżywiać regularnie.
11. Spędzaj więcej czasu na świeżym powietrzu i słońcu.
12. Osadzaj się w „tu i teraz” – zatrzymaj się na chwilę i np. popatrz na kształt chmur, myśl tylko o tym, co widzisz.
13. Ważne decyzje odłóż na później – w depresji wiele spraw postrzega się w sposób zniekształcony (wyolbrzymia się trudności, nie docenia się własnych możliwości i umiejętności).
14. Uważaj z alkoholem – alkohol wchodzi w różne reakcje z lekami przeciwdepresyjnymi, w efekcie czego może osłabić ich działanie albo nasilić działania niepożądane. Poza tym alkohol to substancja uzależniająca. 
15. Pamiętaj, że depresja to schorzenie uleczalne, a jej właściwe leczenie zmniejsza ryzyko nawrotów choroby.
16. Nie przerywaj podjętego leczenia – czasem musi ono potrwać kilka miesięcy, by korzystna zmiana się utrwaliła.
17. Wiedz, że depresja to nie choroba psychiczna, pomieszanie zmysłów czy szaleństwo. To zaburzenie nastroju, które sprawia, że nie tracisz kontaktu z rzeczywistością – widzisz ją tylko w czarnych barwach.
18. Uwierz, że to nie Twoja wina, że chorujesz, nie zasłużyłeś na depresję.
19. Nie wstydź się swojej choroby – może ona dotknąć każdego.
20. Nie odrzucaj pomocy – dzięki niej będziesz mieć więcej sił do zdrowienia.
21. Kompleksowa pomoc w leczeniu depresji to: lek + psychoterapia + wsparcie najbliższych.
22. Nie obawiaj się stosowania antydepresantów – nie są to leki uzależniające.

Bibliografia

Dr n. med. L. Wandzel, „Depresja. Przyczyny, objawy, leczenie. Porady i wskazówki.”, Organon Polska

Prof. Ł. Święcicki, „Depresja – poradnik dla pacjentów i ich rodzin”, Lundbeck

Dr n. med. D. Wasilewski, dr hab. n. med. M. Lew – Starowicz, “Depresja i zaburzenia seksualne – poradnik dla pacjentów", Lundbeck

A. Bilikiewicz (red.), „Psychiatria”, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2008

H. Sęk (red.), „Psychologia kliniczna”, t. 2, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2008

Dr n. med. D. Wasilewski, „Depresja. Choroba uleczalna. Poradnik dla pacjentów.”, KRKA, Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji